Zastosowanie metod biologii molekularnej w patomorfologii do oceny czynników predykcyjnych w onkologii

W dniach 17-19.01.2013 r. w Krakowie odbył się XI Zjazd Kolegium Medycyny Laboratoryjnej w Polsce. W drugim dniu zjazdu na pierwszej sesji omawiano "Zastosowanie metod biologii molekularnej w patomorfologii do oceny czynników predykcyjnych w onkologii”

W sesji wziąło udział pięciu pracowników NZOZ Centrum Diagnostyki – Zakład Patomorfologii w Krośnie

Czynniki predykcyjne w patomorfologii pozwalają przewidzieć prawdopodobieństwo odpowiedzi na celowane leczenie nowotworu u konkretnego chorego.

Czynniki predykcyjne określa się za pomocą:

(1) metod immunohistochemicznych - np. w raku sutka do immunohistochemicznych czynników predykcyjnych zalicza się ekspresję receptorów steroidowych, ekspresję białka HER2 i ekspresję antygenu Ki-67,

(2) metod biologii molekularnej.

Zastosowanie metod biologii molekularnej do oceny czynników predykcyjnych można dobrze zilustrować na przykladzie raka płuc i raka jelita grubego.

• W niedrobnokomórkowym raku płuca (NDRP) najważniejszym molekularnym markerem predykcyjnym o uznanej wartości są mutacje somatyczne genu EGFR.  Mutacje aktywujące w genie EGFR związane są z odpowiedzią na terapię celowaną w NDRP. Do najważniejszych mutacji zalicza się mutacje aktywujące w eksonie 19 (delecje) oraz mutacje punktowe w eksonie 21 takie jak L858R czy L861Q. Mutacje te stanowią ok. 90% mutacji wykrywanych w genie EGFR w rakach płuc. Wyżej wymienione mutacje związane są z odpowiedzią na terapię takimi lekami jak: erlotynib (Tarceva) i gefitynib (Iressa).
  
  
  
  
  
• Mutacje w genie KRAS w rakach jelita grubego są głównym czynnikiem predykcyjnym oporności  terapię celowaną anty-EGFR. Większość mutacji zlokalizowanych jest w kodonach 12 lub 13 w pierwszym kodującym eksonie genu KRAS. Obecność mutacji w nowotworze związana jest z opornością na leki: cetuksymab (Erbitux) i panitumumab (Vectibix). Wykrycie mutacji nie wyklucza jednak możliwości skorzystania z innego leku: bewacyzumab (Avastin).